Historia tranzytu Wenus(2/4)

[SPUNTI]

Johannes Kepler wydaje w 1627 roku słynne swoje Tablice Rudolfińskie. Zawierają one opisy ruchy planet i ich położeń. Tablice były na czasy Keplera dość dokładne kilkanaście razy dokładniejsze od dotychczas jakimi się średniowieczni astronomowie posługiwali. Z tablic możemy przeczytać moment przejścia planety Wenus na tle traczy słonecznej jednak w dacie astronom się pomylił tylko o jeden dzień. Datę skorygował młody angielski astronom J. Horrocks, który przy analizie ruchu planty Wenus odkrył niewielkie błędy obliczeniowe. Zjawisko przejścia miało nastąpić dokładnie 3 grudnia, a nie jak przewidywał Kepler w dniu 4 grudnia 1639 roku. Horrocks przygotowywał się do obserwacji zjawiska bardzo starannie i na podstawie swoich własnych obliczeń dokonał zapisków momentów przejścia Wenus. Była to pierwsza historyczna obserwacja tranzytu planety Wenus, która została udokumentowana. W obserwacji zastosowano metodę projekcji rzucając utworzony obraz Słońca na ekran słoneczny. Z przykrością pisał, że nieudało mu się zanotować pierwszego kontaktu planety z tarczą Słońca ze względu na stan zachmurzenia. Natomiast zjawisko ostatniego kontaktu też nie zostało odnotowane ponieważ zjawisko kończyło się kiedy Słonce było już pod horyzontem. W ten sposób astronomowi nie udała się próba wyznaczenia jednostki astronomicznej ponieważ nie posiadał pełnych danych momentów tego zjawiska. Jednak próba wyznaczenia paralaksy z cząstkowych danych jakie zarejestrował astronom wykazała wartość 14’’. Przy tej wartości paralaksy Ziemia musiał być oddalona 15000 razy dalej niż znana jest wartość obecna. Jednak Horrocks umiera w 1641 roku i swoje wyniki tranzytu Wenus już nie zdążył publikować. Dobrze cała opracowanie obserwacyjne trafia w ręce gdańskiego astronoma Jana Heweliusza, które w całości daje do druku. Po upływie blisko 40 lat nastąpiło w listopadzie 1677 roku zjawisko tranzytu Merkurego, które na wyspie św. Heleny obserwuje Edmund Halley. Za wszelką cenę zależało mu na wyznaczanie paralaksy Ziemi ale wyniki jakie otrzymały pięciokrotnie większe od rzeczywistych. Przyczyna była jedna w uzyskaniu dokładności nie precyzyjny pomiar momentu czasu zjawiska. W prawdzie Halley nie wyznaczył jednostki astronomicznej ale przyczynił się w dużej mierze informując momenty następnych tranzytów Wenus, które przypadną w 1761, 1769, 1874 i 1882 roku.