Wiadomości astronomiczne z internetu

Ciekawostki i postępy w dziedzinie astronomii
Paweł Baran
VIP
Posty: 17271
Rejestracja: 9 lut 2019, o 13:58
 Polubił: 1 time
 Polubiane: 23 times

Re: Wiadomości astronomiczne z internetu

Post autor: Paweł Baran »

Odkryto planetę, która opada na swoją gwiazdę. Jest tak blisko, że rok trwa na niej 16 godzin
2021-11-24 Radek Kosarzycki
13 maja 2020 roku kosmiczny teleskop TESS rozpoczął miesięczne obserwacje oddalonej od nas o 855 lat świetlnych gwiazdy TOI-2109 w gwiazdozbiorze Herkulesa. W trakcie obserwacji na tle gwiazdy wielokrotnie przeszła jej planeta. Takiej jeszcze nie widzieliśmy.
W ciągu ostatnich 30 lat astronomowie odkryli ponad 4000 planet pozasłonecznych. Czego się nikt nie spodziewał to to, że oprócz planet podobnych do praktycznie wszystkich planet Układu Słonecznego udało znaleźć się także planety, które należą do kategorii, które nie mają swoich przedstawicieli w naszym układzie planetarnym. Wśród odkrytych planet pojawiły się superziemie - planety skaliste większe od Ziemi, ale także mini-neptuny niewiele masywniejsze od superziem. Co więcej, znaleziono także mnóstwo tzw. gorących jowiszów - planet gazowych przypominających Jowisza, ale krążących bardzo blisko swojej gwiazdy macierzystej.
Astronomowie jak na razie nie wiedzą skąd się biorą takie planety, aczkolwiek dominująca teoria mówi, iż są to planety, które powstały w znacznie większej odległości od swojej gwiazdy, a z czasem wskutek interakcji grawitacyjnych z innymi składnikami układu planetarnego zostały zepchnięte w bezpośrednie otoczenie swojej gwiazdy.
Na scenę wchodzi TOI-2109b
Taką właśnie planetę teleskop TESS odkrył wokół obserwowanej gwiazdy. Wielokrotne obserwacje tranzytów tej planety na tle gwiazdy pozwoliło ustalić, że jest to niezwykle nietypowy obiekt.
Po pierwsze mamy tutaj do czynienia z planetą znajdującą się niewiele więcej niż 2 mln km od powierzchni swojej gwiazdy macierzystej. Dla porównania Merkury, pierwsza planeta Układu Słonecznego oddalona jest od Słońca o 46 mln km.
Tak niewielka odległość sprawia, że TOI-2109b wykonuje pełen obrót wokół swojej gwiazdy w ciągu zaledwie 16 godzin. W naszym Układzie Słonecznym Ziemia potrzebuje na to 365,25 dni. Można zatem potocznie powiedzieć, że rok na TOI-2109b trwa zaledwie 16 godzin.
Co więcej, szacunki wskazują, że temperatura po dziennej stronie planety wynosi ok. 3200 stopni Celsjusza, co sprawia, że jest to druga najgorętsza spośród dotąd poznanych planet.
Najciekawszym jednak faktem jest to, że planeta nie porusza się po stabilnej orbicie wokół swojej gwiazdy, a raczej opada na gwiazdę po spirali. Oczywiście nie oznacza to, że możemy już szykować teleskopy, aby zobaczyć, jak to planeta zanurza się w górnych warstwach atmosfery swojej gwiazdy. Nic takiego. Pamiętajmy wszak, że mamy do czynienia z procesami kosmicznymi, które raczej trzymają się innej skali czasowej. Nie zmienia to faktu, że najprawdopodobniej w ciągu najbliższych 10 milionów lat planety tej już nie będzie.
Obserwacje prowadzone na przestrzeni ostatnich 12 miesięcy za pomocą teleskopu TESS, ale także wielu teleskopów naziemnych pozwoliły ustalić nieco więcej informacji o tym nietypowym globie i jego gwieździe macierzystej. Astronomowie oszacowali masę i rozmiary gwiazdy macierzystej na 50 proc. większe od Słońca.
Ultragorący jowisz - TOI-2109b - jak większość gorących jowiszów stale jest zwrócony do swojej gwiazdy tą samą stroną, a zatem połowa planety zawsze skąpana jest w świetle gwiazdy, a połowa (mimo tego, że znajduje się tak blisko gwiazdy) nigdy jej nie widzi.
To jednak wciąż tylko początki, astronomowie już teraz planują obserwacje tej planety za pomocą Kosmicznego Teleskopu Jamesa Webba. Warto jednak nadmienić, że na swoje okno obserwacyjne będą musieli sporo poczekać, zważając na to, że środowisko astronomiczne ustawia się w kolejkę do Jamesa Webba już od ponad dziesięciu lat. Ale z drugiej strony, to astronomia, tutaj wszyscy powinni być nastawieni na bardzo powolne zmiany i bardzo długie czasy oczekiwania.
https://spidersweb.pl/2021/11/ultragora ... 2109b.html
Załączniki
Odkryto planetę, która opada na swoją gwiazdę. Jest tak blisko, że rok trwa na niej 16 godzin.jpg
Paweł Baran
VIP
Posty: 17271
Rejestracja: 9 lut 2019, o 13:58
 Polubił: 1 time
 Polubiane: 23 times

Re: Wiadomości astronomiczne z internetu

Post autor: Paweł Baran »

24 listopada premiera książki: Odlot. Elon Musk i szalone początki SpaceX
2021-11-24. Astronomia24
Imponująca opowieść o powstawaniu jednego z najbardziej znanych kosmicznych przedsięwzięć – firmie SpaceX oraz opowiadająca historię jej twórcy i wizjonera - Elona Muska. To książka o podboju kosmosu, spełnianiu marzeń, wielkich ambicjach i ogromnym sukcesie. SpaceX powstał 20 lat temu. W ciągu dwóch dekad stał się liderem posiadającym największą liczbę satelit, tworzy pionierskie rakiety kosmiczne i jako pierwsza prywatna firma wystrzelił człowieka na orbitę. Pół wieku po wyścigu kosmicznym to SpaceX stał się najważniejszą obok NASA firmą zajmującą się eksploracją kosmosu.
Zanim jednak do tego doszło SpaceX był raczkującym start-upem. Pierwsze lata działalności to pasmo kolejnych, dramatycznych niepowodzeń, rozwiązywania piętrzących się problemów technologicznych, walki z biurokracją rządową i uprzedzeniami decydentów. Po sześciu latach od swojego powstania firma była na skraju bankructwa. Jednak wspólna ciężka praca, determinacja i wiedza twórców SpaceX doprowadziły ostatecznie do wielkiego sukcesu.

Liftoff nie jest biografią Muska, ani książką na jego cześć. Jest to przede wszystkim opowieść o ludziach, ich pasji, przekraczaniu własnych ograniczeń i osiąganiu maksimum możliwości. Zainspirowani wizją stworzoną przez Muska, zrealizowali własne marzenia i ambicje, wyznaczając nowe standardy w dziedzinie lotów kosmicznych.
Eric Berger, autor - z wykształcenia astronom, jest dziennikarzem, redaktorem portalu technologicznego Ars Technica, specjalizującego się w tematyce podboju kosmosu.

Recenzja książki na łamach naszego portalu już wkrótce!

GDZIE KUPIĆ? empik.com

Tytuł: Odlot! Elon Musk i szalone początki SpaceX
Autor: Berger Eric
Wydawnictwo: Wydawnictwo Kompania Mediowa
Język wydania: polski
Język oryginału: angielski
Numer wydania: I
Data premiery: 2021-11-24
Rok wydania: 2021
Forma: książka
Wymiary produktu [mm]: 210 x 35 x 135
Indeks: 40427232

Patronat medialny nad książką objął portal Astronomia24.com.

Źródło: aimmedia.pl

„Odlot. Elon Musk i szalone początki SpaceX”

„Odlot. Elon Musk i szalone początki SpaceX”

https://www.astronomia24.com/news.php?readmore=1138
Załączniki
24 listopada premiera książk Odlot. Elon Musk i szalone początki SpaceX.jpg
Paweł Baran
VIP
Posty: 17271
Rejestracja: 9 lut 2019, o 13:58
 Polubił: 1 time
 Polubiane: 23 times

Re: Wiadomości astronomiczne z internetu

Post autor: Paweł Baran »

PGNiG w gronie Odbiorców Technologii w akceleratorze Space3ac
2021-11-24. Redakcja
Polskie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo zostało partnerem Space3ac. Międzynarodowe zespoły, które zgłoszą się do programu akceleracyjnego, mają szansę na otrzymanie wsparcia finansowego i zaprezentowanie swoich możliwości w PGNiG.
Startupy w akceleratorze Space3ac otrzymają wsparcie finansowe od Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości w wysokości nawet do 65 000 euro, pomoc w założeniu działalności w Polsce, wsparcie merytoryczne, a także możliwość współpracy m.in. z PGNiG. Akcelerator oferuje kilka ścieżek współpracy z partnerami przemysłowymi i korporacyjnymi, takich jak: wdrożenia pilotażowe, realizacja projektów partnerskich pomiędzy dużymi firmami i startupami, ścieżka komercyjna, a także inwestycyjna. Zgłoszenia do programu Space3ac Poland Prize II przyjmowane są do końca listopada tego roku.
Aby móc stale rozwijać naszą działalność, chcemy sięgać po innowacje. Dla całej branży energetycznej najbliższe lata będą czasem wielkich wyzwań oraz wdrażania nowatorskich projektów, które pozwolą w przyszłości uzupełnić tradycyjne źródła energii zielonymi i zeroemisyjnymi paliwami. Zarówno w przypadku optymalizacji własnych procesów technologicznych, jak i rozwoju nowych obszarów działalności, pozostajemy otwarci na współpracę z innymi podmiotami, dlatego cieszę się, że Space3ac zostało naszym partnerem – mówi Arkadiusz Sekściński, wiceprezes zarządu PGNiG SA ds. rozwoju.
W akceleratorze Space3ac PGNiG poszukiwać będzie młodych firm wyspecjalizowanych min. w projektach z zakresu optymalizacji procesów z wykorzystaniem sztucznej inteligencji, zajmującymi się technologiami wodorowymi, ogniwami paliwowymi, oczyszczaniem wody złożowej, a także tworzeniem nowych narzędzi do prognozowania produkcji energii elektrycznej i ciepła z uwzględnieniem zmieniającego się otoczenia technicznego i ekonomicznego. Spółkę interesuje również obszar automatyzacji marketingu, przetwarzanie Big Data, rozwiązania z zakresu employer brandingu oraz platformy grywalizacyjne. Pełen opis rozwiązań, które można zgłaszać w ramach akceleratora znajduje się na jego stronie internetowej.
– Cieszymy się, że do grona partnerów programu dołączyła firma, która od kilku lat z powodzeniem współpracuje ze startupami i posiada własne instrumenty wsparcia tego typu projektów. Dzięki doświadczeniu i obszarach specjalizacji akceleratora, jesteśmy w stanie zaoferować takiemu partnerowi jak PGNiG możliwość pracy z najlepszymi startupami z Europy – mówi Wojciech Drewczyński CEO Space3ac.
PGNiG i współpraca ze startupami
PGNiG aktywnie szuka projektów startupowych. Poprzez własny program akceleracyjny InnVento spółka współpracuje już m.in. z Krakowskim Parkiem Technologicznym oraz HugeTECH. Tylko w tym roku do programu InnVento i programów partnerskich napłynęło ponad 250 zgłoszeń, z czego 120 projektów wykazywało potencjał dla Grupy. Obecnie PGNiG prowadzi 6 projektów pilotażowych z wybranymi startupami.
Akcelerator Space3ac
Gdański akcelerator, we współpracy z Polską Agencją Rozwoju Przedsiębiorczości, już od ponad 5 lat wspiera startupy z Polski i zagranicy. Podczas 9. edycji akceleratora ponad 140 spółek otrzymało łączne dofinansowanie ponad 27 milionów złotych. W obecnej edycji programu Odbiorcy Technologii poszukują ponad 40 różnych innowacyjnych rozwiązań od IoT, technologii satelitarnych, rozwiązań ground handlingowych, HR-owych, po rozwiązania dotyczące e-zdrowa i sieci 5G. Szansę na udział w programie mają startupy, firmy technologiczne, zespoły naukowe, programistyczne i tak naprawdę każdy, kto ma pomysł na współpracę z Odbiorcami Technologii. Aplikacje należy składać przez stronę internetową akceleratora w języku polskim lub angielskim: https://polandprize.space3.ac/. Program rozpocznie się na początku stycznia, potrwa od 3 do 8 miesięcy, a zakończy go Demo Day.
Poland Prize promo video


https://kosmonauta.net/2021/11/pgnig-w- ... -space3ac/
Załączniki
PGNiG w gronie Odbiorców Technologii w akceleratorze Space3ac.jpg
Paweł Baran
VIP
Posty: 17271
Rejestracja: 9 lut 2019, o 13:58
 Polubił: 1 time
 Polubiane: 23 times

Re: Wiadomości astronomiczne z internetu

Post autor: Paweł Baran »

Przygotowanie do Olimpiady Astronomicznej
2021-11-24. Michał Stefanik
Astrofizyka 5 – Układy Zaćmieniowe
W poprzednim artykule poruszyliśmy temat gwiazd zmiennych. W tym postaram się przybliżyć czytelnikom jeden szczególny typ gwiazd zmiennych, mianowicie gwiazdy układów zaćmieniowych. Wspomnę też o nieco o masie Eddingtona oraz pewnym przybliżeniu, które dostarczy nam ważnych informacji o gwiazdach.
Układy zaćmieniowe
Przede wszystkim musimy sobie powiedzieć, czym są gwiazdy zaćmieniowe. Gwiazdy zaćmieniowe to takie gwiazdy, które występują w układach co najmniej podwójnych. Ponadto płaszczyzna ich orbit musi być zbliżona do równoległej z kierunkiem obserwatora. Krótko mówiąc, gwiazdy podczas swojego ruchu orbitalnego muszą się zasłonić, choćby częściowo. Zjawisko jest analogiczne do zaćmienia Księżyca czy Słońca. W dalszych rozważaniach posłuży nam do analizy wykres nazywany krzywą jasności. To zwykła zależność jasności układu od czasu.
Klasyfikacja układów zaćmieniowych
Jako pierwszą klasyfikację omówimy tę polegającą na ocenie krzywej jasności. Wyróżnia się typy:
• EA (zmienne typu Algol) – w ich krzywej jasności zazwyczaj łatwo wykryć momenty kontaktu, między zaćmieniami jasność jest raczej na stałym poziomie. Zazwyczaj są to układy rozdzielone lub półrozdzielone.
Więcej na stronie.
https://astronet.pl/autorskie/oa/astrof ... cmieniowe/
Załączniki
Przygotowanie do Olimpiady Astronomicznej.jpg
Paweł Baran
VIP
Posty: 17271
Rejestracja: 9 lut 2019, o 13:58
 Polubił: 1 time
 Polubiane: 23 times

Re: Wiadomości astronomiczne z internetu

Post autor: Paweł Baran »

Medale polskich uczniów na Międzynarodowej Olimpiadzie z Astronomii i Astrofizyki
2021-11-24.
Polska reprezentacja wróciła z XIV Międzynarodowej Olimpiady z Astronomii i Astrofizyki (IOAA) z kilkoma medalami. Organizatorem zawodów była Kolumbia, aczkolwiek odbyły się one w formie on-line.
Pięcioosobowa polska drużyna zdobyła trzy srebrne medale (Antoni Skoczypiec, Aleksander Waczyński oraz Jakub Wróbel) oraz jeden medal brązowy (Milan Wowra). Natomiast całą olimpiadę wygrał Maxim Permiakow z Rosji. Łącznie w konkursie uczestniczyło 250 uczniów z 50 krajów.
Międzynarodowa Olimpiada z Astronomii i Astrofizyki odbyła się w tym roku w formule online, ze względu na ogólnoświatowe problemy z COVID-19. Zadania zostały przygotowane w Kolumbii i tam znajdował się centralny komitet koordynujący przebiegiem zawodów i ostatecznie oceniający prace. natomiast w każdym z krajów, które brały udział, była instytucja, która przejęła część obowiązków organizacyjnych. W przypadku Polski zawody zgodnie z międzynarodowym protokołem przeprowadziło Planetarium Śląskie, które ma doświadczenie jako organizator krajowej szkolnej Olimpiady Astronomicznej.
Skład polskiej reprezentacji stanowili laureatów ogólnopolskiej Olimpiady Astronomicznej. Olimpiada międzynarodowa trwała od od 15 do 21 listopada i w tym czasie drużynę gościł hotel Willa Ślązaczka w Wiśle.
Dodatkowo nad konkursem czuwali wyznaczeni opiekunowie (Rafał Bączkowicz oraz Damian Jabłeka), a wszystko monitorowały kamery. Procedura w olimpiadzie międzynarodowej jest taka, że zadania tłumaczone są na języki uczestników, robią to tzw. liderzy. Ich zadaniem jest także potem wstępna ocena rozwiązania i dyskusja z głównymi sędziami z Kolumbii. Rolę tę pełnili Waldemar Ogłoza oraz Grzegorz Przybyła, dodatkowo w organizacji olimpiady pomagali.
Dodajmy, iż Polska należy do grona pięciu krajów, które zainicjowały Międzynarodową Olimpiadę z Astronomii i Astrofizyki. W 2011 roku olimpiada obyła się w Chorzowie.
Więcej informacji:
• Sukces Polski na Międzynarodowej Olimpiadzie z Astronomii i Astrofizyki
• Trwa XIV Międzynarodowa Olimpiada z Astronomii i Astrofizyki
• Strona internetowa International Olympiad on Astronomy and Astrophysics (IOAA)
• Witryna 14. International Olympiad on Astronomy and Astrophysics

Opracowanie: Krzysztof Czart
Źródło: Planetarium Śląskie

Na zdjęciu:
Uczniowie z polskiej reprezentacji na 14. Międzynarodową Olimpiadę z Astronomii i Fizyki, a także opiekunowie konkursu. Źródło: Planetarium Śląskie.
https://www.urania.edu.pl/wiadomosci/me ... strofizyki
Załączniki
Medale polskich uczniów na Międzynarodowej Olimpiadzie z Astronomii i Astrofizyki.jpg
Paweł Baran
VIP
Posty: 17271
Rejestracja: 9 lut 2019, o 13:58
 Polubił: 1 time
 Polubiane: 23 times

Re: Wiadomości astronomiczne z internetu

Post autor: Paweł Baran »

Rosja wysłała ostatni moduł do Międzynarodowej Stacji Kosmicznej
2021-11-24.
Rosja wysłała w kierunku Międzynarodowej Stacji Kosmicznej nowy moduł UM Prichal. Prichal to moduł węzłowy, zwiększający liczbę możliwych do zadokowania pojazdów w rosyjskiej części stacji. Jest to też już ostatnia rosyjska część dodana do ISS.
24 listopada 2021 r. rakieta Sojuz 2.1b wysłała z kosmodromu Bajkonur w Kazachstanie ostatnią planowaną stałą część rosyjskiego segmentu Międzynarodowej Stacji Kosmicznej. Moduł UM Prichal poleciał do stacji na zmodyfikowanym specjalnie do tego celu towarowym statku Progress M-UM.
Rakieta wystartowała ze stanowiska 6/31 na kosmodromie Bajkonur o 14:06 czasu polskiego. Niecałe 10 minut po starcie górny stopień rakiety wypuścił ładunek na wstępnej orbicie okołoziemskiej.
O module UM Prichal
W początkach budowania Międzynarodowej Stacji Kosmicznej, Rosja planowała wysłać do niej uniwersalny moduł dokujący, który miał stanowić łącznik między wieloma dodatkowymi modułami w rosyjskiej części stacji. Ostatecznie rosyjski segment nie doczekał się nowych modułów. Dopiero w tym roku po raz pierwszy od 11 lat Rosja wysłała nowy moduł do ISS - MLM-U Nauka zadokował w lipcu do modułu Zwiezda.
Koncepcja modułu węzłowego nie została jednak porzucona. Później planowano wysłać moduł węzłowy do ISS do którego przyłączone zostaną (oprócz modułu MLM-U Nauka) dwa kolejne nowoczesne moduły badawcze. Ostatecznie jednak i te plany porzucono - nowe moduły badawcze mają znaleźć się w przyszłej samodzielnej rosyjskiej stacji kosmicznej. Moduł węzłowy jednak przetrwał te zmiany planów i ostatecznie znajdzie się na stacji jako ostatni stały element od Rosji.
UM Prichal to moduł o sferycznym kształcie, wokół którego znajduje się aż 6 portów dokowania. Jeden przyłączy się do modułu MLM-U Nauka, a pozostałych 5 będzie mogło służyć podłączeniu statków Sojuz i Progress oraz przyłączeniu innych modułów (na co szanse są praktycznie zerowe przy obecnych planach Rosji na budowe własnej stacji). Moduł na orbicie będzie miał masę 3,9 t. Wewnątrz znajduje się 19 m sześciennych hermetyzowanej objętości.
UM Prichal znajdzie jednak swoje zastosowanie. Statki załogowe Sojuz MS nie będą musiały dokować w module Poisk, który jest też wykorzystywany jako śluza wyjściowa do rosyjskich spacerów kosmicznych. W momencie prowadzenia spacerów kiedy Poisk jest zdehermetyzowany, załoga nie ma dostępu do staku Sojuz w razie sytuacji awaryjnej. Dokowanie Sojuzów do UM Prichal to zmieni i najprawdopodobniej port zenitowy w module Poisk zajmować będą tylko statki towarowe Progress. Być może zmniejszy się też użytkowanie tylnego portu w module Zwiezda, gdzie załogę trapią problemy z wyciekiem powietrza (wyciekająca sekcja jest izolowana od reszty stacji, dlatego do dokujących tam statków towarowych nie ma obecnie stałego dostępu).



Opracował: Rafał Grabiański
Na podstawie: Roskosmos/RussianSpaceWeb/NSF

Więcej informacji:
• informacja prasowa agencji Roskosmos o udanym starcie (w jęz. rosyjskim)


Na zdjęciu: Rakieta Sojuz 2.1b przygotowywana do startu z modułem Prichal na szczycie. Źródło: Roskosmos.
Запуск модуля «Причал» к МКС: основные моменты


https://www.urania.edu.pl/wiadomosci/ro ... kosmicznej
Załączniki
Rosja wysłała ostatni moduł do Międzynarodowej Stacji Kosmicznej.jpg
Paweł Baran
VIP
Posty: 17271
Rejestracja: 9 lut 2019, o 13:58
 Polubił: 1 time
 Polubiane: 23 times

Re: Wiadomości astronomiczne z internetu

Post autor: Paweł Baran »

Marsjański keczup z pustyni Mojave
2021-11-24.
Czy przyszli kolonizatorzy Marsa będą mogli produkować tam... ketchup? Ciekawy eksperyment (nie tylko myślowy) naukowców i... firmy Heinz.
W ramach niezwykłego projektu o nazwie „Red Project” uczeni stworzyli symulację marsjańskich warunków i uprawiali w niej pomidory, które następnie próbowali przetworzyć na ketchup. Jego smak został następnie porównany ze smakiem keczupu „w pełni” ziemskiego. Pierwze wnioski? Marsjańscy kolonizatorzy prawdopodobnie nie będą musieli zrezygnować z tego przysmaku.
Firma Heinz ma ponad 100-letnie doświadczenie w uprawie pomidorów. Z myślą o przyszłości rodem z filmów i książek SF podjęła wyzwanie i przeprowadziła dwuletni eksperyment wraz ze specjalistami z Aldrin Space Insitute. Głównym celem było sprawdzenie, czy da się wyprodukować ketchup z pomidorów uprawianych w warunkach i w glebie podobnych do tych na Marsie.
Eksperyment, choć z początku trudno w to uwierzyć, nie był tylko marketingowym chwytem czy zabawą naukowców. Wynalezienie odpowiednich technik, w tym tych poprawiających wzrost roślin w trudnym środowisku, może zostać wykorzystane również wtedy, gdy warunki na Ziemi staną się niesprzyjające z powodu postępujących zmian klimatycznych. Spójrzmy jednak najpierw na Czerwoną Planetę.
Marsjański regolit jest dużo trudniejszy pod względem upraw niż ziemska gleba, głównie przez brak znaczących ilości materii organicznej. Dobrze wiedzą o tym ci, którzy uważnie obejrzeli film „Marsjanin” lub przeczytali książkę pod tym samym tytułem. Ponadto Mars otrzymuje o wiele mniej światła słonecznego niż Ziemia. Wyzwaniem dla zespołu było zatem wynalezienie technik poprawiających skuteczność upraw w podobnych warunkach. Na potrzeby projektu Heinz stworzono specjalną szklarnię o nazwie Red House, w której warunki uprawy roślin odpowiadają w przybliżeniu panującym na Marsie. W szklarni odtworzone zostały marsjańskie oświetlenie temperatury i gleba (regolit) – w takim stopniu, w jakim było to możliwe na Ziemi, w zgodzie ze standardem dla tego rodzaju eksperymentów symulacyjnych. Wykorzystano na przykład około 3,5 tony gleby pobranej z pustyni Mojave, która pod wieloma względami przypomina glebę marsjańską.
Wyhodowane pomidory zamieniono następnie w ketchup. Powstało 250 butelek limitowanej wersji ketchupu Heinz – Marz Edition, w których środku znajduje się słynny sos, ale zrobiony z pomidorów dojrzałych na „marsjańskiej” (oczywiście tej zasymulowanej na Ziemi) glebie. Jak zapewnia producent, smak zamknięty w butelkach okazał się nie do odróżnienia! Pozostaje wierzyć na słowo, bo sami szybko się o tym nie przekonamy (ale o tym za chwilę).
Co ciekawe, ambasadorem Heinz Tomato Ketchup Marz Edition i zarazem fanem marki jest znany astronauta Mike Massimino, który odbył dwa loty kosmiczne, cztery spacery kosmiczne i został pierwszy astronautą tweetującym z kosmosu. Aby uczcić powodzenie eksperymentu, Heinz wysłał też butelkę ketchupu Marz Edition ponad ziemską atmosferę. Dlaczego jednak w ogóle firma Heinz zdecydowała się na ten eksperyment (pomijając względy marketingowe)?
Zmiany klimatu na Ziemi są faktem, naszym zadaniem jako ludzkości jest działanie na rzecz łagodzenia skutków zmian klimatycznych, ale też dostosować się do jej konsekwencji. Mierzymy się z globalnym ociepleniem, które przejawia się w postaci ekstremalnych zjawisk pogodowych: częstszych i dłuższych fal upałów, susz, ulewnych opadów, rosnącej mocy cyklonów tropikalnych – w każdym zakątku świata. Każdorazowy wzrost temperatury globalnej o kolejny 1 stopień Celsjusza oznacza nasilanie się tych zjawisk. Czy planeta pozostanie przyjazna dla przyszłych pokoleń? Eksperyment miał wykazać nasze możliwości w zakresie technik uprawy roślin w warunkach podobnych do tych, które są obecnie na Marsie. Opracowanie ich być może pozwoli na wykorzystanie ich również na Ziemi, w jej najtrudniejszych i najsurowszych miejscach.
Tak czy inaczej dość trudno będzie uprawiać żywność na Marsie. Atmosfera, promieniowanie i światło niezbyt sprzyjają tam wzrostowi roślin. Regolit zalegający na powierzchni Marsa nie jest glebą w naszym rozumieniu. Jest niemal pozbawiony materii organicznej. Wprawdzie zawiera pewne makro- i mikroelementy, których rośliny potrzebują do wzrostu, nie zawsze są one tam jednak w postaci łatwo dostępnej dla roślin. Na Ziemi istnieją grzyby i mikroby, które pomagają kondycjonować glebę i współdziałają z roślinami, aby ułatwić proces ich wzrastania. Pomidory na przykład rozwijają się w lekko kwaśnej glebie o pH od 6,2 do 6,8. Regolit z kolei, według analizy próbek z lądownika Phoenix, ma pH równe około 8,3, co sprawia, że jest lekko zasadowy. Jest również bogaty w sole i nadchlorany, które są toksyczne. Z mechanicznego punktu widzenia regolit marsjański ma też tendencję do „zbijania się” podczas podlewania, co może dusić korzenie i ograniczać transport składników odżywczych.
Specjaliści z firmy Heinz mają jednak duże doświadczenia w tworzeniu nasion idealnych dla danego środowiska. Katalog nasion Heinz jest wynikiem programu, który rozpoczął się jeszcze w 1936 roku, a z nim wiąże się specjalistyczna wiedza na temat nasion (w tym pomidorów) i ich potencjalnej wydajności w zależności od warunków. Odmiana nasion użyta w eksperymencie została wybrana z kilku powodów, w tym zdolności adaptacyjnych do środowiska i lepkości, która jest istotna dla zapewnienia odpowiedniej grubości i tekstury ketchupu pomidorowego. Eksperyment odbywał się pod kierownictwem Andrew Palmer – profesora nadzwyczajnego inżynierii i nauk biomedycznych oraz chemicznych w Aldrin Space Institute na Florydzie. Dr Palmer był merytorycznie wspierany przez Brookera Wheelera (adiunkta aeronautyki) oraz doktorantów i studentów Instytutu. Po stronie Heinz w eksperymencie brali udział specjaliści od uprawy pomidorów: Hector Osorno – mistrz ketchupu Kraft Heinz oraz Gary King – szef działu rolnictwa Kraft Heinz, którzy odpowiadali za dobór nasion oraz współpracowali przy opracowaniu technik uprawy roślin.
Prowadzone badania objęły również obserwacje różnych odmian pomidorów. Uprawiano je przy całkowicie sztucznym oświetleniu w zamkniętej komorze – celem lepszego naśladowania światła i atmosfery na Marsie. Odbyło się to przy minimalnym uzupełnianiu składników odżywczych, aby określić, jak mało składników będzie potrzebnych do podtrzymania wzrostu roślin. Badania potwierdzają, że wykorzystane w nich, symulowane środowisko może wspomagać wzrost pomidorów, jak również potencjalnie innych roślin, które wymagają dłuższych okresów wzrostu, w celu uzyskania jadalnej biomasy. Teraz – gdy wiadomo, że taka możliwość w ogóle istnieje – można będzie rozpocząć optymalizację wzrostu roślin w celu uzyskania lepszych jakościowo plonów.
Do stworzenia „marsjańskiego ketchupu” z pilotażowych upraw wykorzystano standardową recepturę. Ketchup został wyprodukowany w zakładzie badawczym KHC w Pittsburgu. Został zaprezentowany w siedzibie firmy i pozytywnie przeszedł testy związane z jakością i smakiem. Niestety, ze względu na bardzo limitowaną ilość dostępnych butelek, na tę chwilę raczej nie mamy szans przekonać się o tym osobiście.
Publikacja szczegółowo opisująca wyniki eksperymentu, autorstwa dr. Palmera i jego zespołu, jest obecnie na etapie recenzji w renomowanym czasopiśmie naukowym.
Czytaj więcej:
• Czy baza marsjańska zostanie zbudowana z... krwi astronautów?
• Sukces uprawy roślin na stacji kosmicznej

Źródło: Heinz/materiały prasowe
Opracowanie: Elżbieta Kuligowska
Na ilustracji: Marsjański keczup Heinz. Źródło: Heinz/Universetoday.com
Na zdjęciu: Andrew Palmer trzyma pomidora uprawianego w pseudomarsjańskich warunkach w szklarni Red House. Źródło: Florida Tech.

https://www.urania.edu.pl/wiadomosci/ke ... zy-mozliwe
Załączniki
Marsjański keczup z pustyni Mojave.jpg
Marsjański keczup z pustyni Mojave2.jpg
Marsjański keczup z pustyni Mojave3.jpg
Paweł Baran
VIP
Posty: 17271
Rejestracja: 9 lut 2019, o 13:58
 Polubił: 1 time
 Polubiane: 23 times

Re: Wiadomości astronomiczne z internetu

Post autor: Paweł Baran »

Spotkanie online z polskimi koordynatorami Międzynarodowej Unii Astronomicznej
2021-11-24.
Dla organizacji astronomicznych oraz nauczycieli odbędzie się specjalne spotkanie online z polskimi koordynatorami Międzynarodowej Unii Astronomicznej (IAU). Tematem będzie oferta IAU dla organizacji pozarządowych i szkół, można będzie też zadawać pytania i podyskutować. Termin: 9 grudnia 2021 r. godz. 17.00-19.00.
Międzynarodowa Unia Astronomiczna (IAU) to organizacja zrzeszająca zawodowych astronomów z całego świata. Jest organizacją naukową, ale prowadzi też bardzo wiele działań w zakresie edukacji i popularyzacji. W szczególności utworzyła w swoich strukturach trzy biura wyspecjalizowane do prowadzenia tego typu projektów. Są to IAU Office for Astronomy Outreach, IAU Office for Astronomy Development oraz najmłodsze IAU Office of Astronomy for Education.
Polscy koordynatorzy IAU zapraszają przedstawicieli organizacji astronomicznych, a także nauczycieli zainteresowanych astronomią w edukacji, na spotkanie online w czwartek 9 grudnia 2021 r. o godz. 17.00-19.00. Spotkanie odbędzie przy pomocy platformy Zoom. Osoby zainteresowane udziałem proszone są o kontakt pod adresem iau@pta.edu.pl.
Ramowy plan spotkania:
• Krótkie wprowadzenie o Międzynarodowej Unii Astronomicznej
• Prezentacja projektów IAU Office of Astronomy for Development
• Prezentacja projektów IAU Office of Astronomy for Education
• Prezentacja projektów IAU Office for Astronomy Outreach
• Odpowiedzi na pytania
• Dyskusja na temat możliwości współpracy
• Dyskusja w związku ze zbliżającym się Rokiem Kopernika 2023

Lista aktualnych polskich koordynatorów IAU:
• Krajowy koordynator IAU ds. popularyzacji (IAU National Outreach Coordinator, IAU NOC) - Krzysztof Czart
• Krajowy koordynator e-ROAD (European Regional Office of Astronomy for Development, E-ROAD) - Sebastian Soberski
• Krajowi koordynatorzy IAU ds. edukacji astronomicznej (IAU National Astronomy Education Coordinators, IAU NAECs) - Grzegorz Stachowski, Halina Prętka-Ziomek, Joanna Molenda-Żakowicz, Monika Maślaniec, Tomasz Skowron

Więcej informacji:
• Międzynarodowa Unia Astronomiczna (IAU)
• Polski fanpage IAU na Facebooku
• Lista koordynatorów IAU ds. edukacji (wszystkie kraje)
• Lista koordynatorów IAU ds. popularyzacji (wszystkie kraje)
• Lista koordynatorów IAU ds. rozwoju (wszystkie kraje z Europy)
• Opracowanie o polskich ośrodkach astronomicznych

Autor: Krzysztof Czart
Źródło: IAU
https://www.urania.edu.pl/wiadomosci/sp ... onomicznej
Załączniki
Spotkanie online z polskimi koordynatorami Międzynarodowej Unii Astronomicznej.jpg
Paweł Baran
VIP
Posty: 17271
Rejestracja: 9 lut 2019, o 13:58
 Polubił: 1 time
 Polubiane: 23 times

Re: Wiadomości astronomiczne z internetu

Post autor: Paweł Baran »

Najszybciej wirujący potwierdzony biały karzeł
2021-11-24.
Według zespołu astronomów z Uniwersytetów w Sheffield i Warwick, biały karzeł, który wykonuje pełny obrót raz na 25 sekund, jest najszybciej wirującym potwierdzonym białym karłem.
Po raz pierwszy ustalili oni okres wirowania gwiazdy, potwierdzając, że jest to niezwykle rzadki przykład białego karła wyciągającego plazmę z pobliskiej gwiazdy towarzyszącej i wyrzucającego ją w przestrzeń kosmiczną z prędkością około 3000 km/s.

Według autorów pracy opublikowanej 22 listopada 2021 roku w czasopiśmie Monthly Notices of the Royal Astronomical Society, jest to dopiero drugi biały karzeł, tzw. „magnetyczny propeller-wiatrak”, który został zidentyfikowany w ciągu ponad 70 lat dzięki połączeniu potężnych i czułych instrumentów, które pozwoliły naukowcom na uchwycenie przebłysku pędzącej gwiazdy.

Biały karzeł to gwiazda, która wypaliła całe swoje paliwo i zrzuciła zewnętrzne warstwy, przechodząc teraz proces kurczenia się i stygnięcia przez miliony lat. Gwiazda, którą zaobserwował zespół astronomów, nazwana LAMOST J024048.51+195226.9 – lub w skrócie J0240+1952, ma rozmiary Ziemi, ale jest co najmniej 200 000 razy od niej masywniejsza. Jest ona częścią układu podwójnego gwiazd, a jej ogromna grawitacja wyciąga materię w postaci plazmy od swojego gwiezdnego towarzysza.

W przeszłości plazma ta opadała z dużą prędkością na równik białego karła, dostarczając energii, która nadała mu tę zawrotną prędkość. Dla porównania, jeden obrót Ziemi trwa 24 godziny, podczas gdy J0240+1952 zaledwie 25 sekund. To prawie o 20% szybciej niż poprzedni potwierdzony biały karzeł o najbardziej porównywalnym tempie rotacji wynoszącym nieco ponad 29 sekund.

Jednak w pewnym momencie swojej ewolucji J0240+1952 wytworzył silne pole magnetyczne, które działa jak bariera ochronna, powodując, że większość opadającej plazmy jest wypychana z dala od białego karła. Pozostała część będzie płynąć w kierunku biegunów magnetycznych gwiazdy. Gromadzi się ona w jasnych plamach na powierzchni gwiazdy, które obracając się w tę i z powrotem powodują pulsowanie światła obserwowane przez astronomów z Ziemi, następnie wykorzystywane do pomiaru rotacji całej gwiazdy.

J0240+1952 jest jedną z zaledwie dwóch gwiazd typu magnetycznego propellera odkrytych w ciągu ostatnich 70 lat. Chociaż materia wyrzucana z gwiazdy została po raz pierwszy zaobserwowana w 2020 roku, astronomowie nie byli w stanie potwierdzić jej gwałtownego wirowania, ponieważ impulsy są zbyt szybkie i niewyraźne, aby mogły być zaobserwowane przez inne teleskopy.

Aby po raz pierwszy zobrazować gwiazdę z taką prędkością, zespół wykorzystał bardzo czuły instrument HiPERCAM zamontowany na największym na świecie teleskopie optycznym Gran Telescopio Canarias (GTC) o średnicy 10,4 metra na wyspie La Palma.

Opracowanie:
Agnieszka Nowak

Źródło:
University of Sheffield

Urania
Wizja artystyczna rzadkiego typu białego karła - magnetycznego propellera. Źródło: University of Warwick/Mark Garlick

https://agnieszkaveganowak.blogspot.com ... -biay.html
Załączniki
Najszybciej wirujący potwierdzony biały karzeł.jpg
Paweł Baran
VIP
Posty: 17271
Rejestracja: 9 lut 2019, o 13:58
 Polubił: 1 time
 Polubiane: 23 times

Re: Wiadomości astronomiczne z internetu

Post autor: Paweł Baran »

Wielki Zderzacz Hadronów będzie bardziej ekologiczny
2021-11-24.
Europejska Organizacja Badań Jądrowych (CERN) deklaruje zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych i zużycia energii elektrycznej m.in. Wielkiego Zderzacza Hadronów.
Laboratoria CERN koło Genewy to największa placówka naukowa świata. To tu znajduje się między innymi Wielki Zderzacz Hadronów – największy akcelerator cząstek. Ta skomplikowana aparatura wymaga ogromnych ilości energii. CERN potrzebuje tyle prądu, ile zużywa cały kanton genewski. To dlatego organizacja pracuje nad ograniczeniem wpływu swoich eksperymentów na środowisko. Właśnie ukazał się raport na ten temat.
Jak ograniczyć emisję gazów cieplarnianych?
CERN ograniczyła bezpośrednią emisję gazów cieplarnianych poprzez naprawę wycieków fluorowanych gazów cieplarnianych (F-gazów). Kolejnym krokiem będzie zastąpienie F-gazów przez dwutlenek węgla w systemie chłodzenia detektorów. CO2 ma niższy współczynnik wpływu na globalne ocieplenie. Dzięki temu, CERN może zredukować emisję gazów nawet o 28% do końca 2024 roku.
Dodatkowo, CERN podpisała porozumienie z lokalnymi władzami we Francji dotyczące odzyskiwania ciepła. W ten sposób, ciepło pochodzące m.in. z systemów chłodzenie Wielkiego Zderzacza Hadronów mogłoby ogrzewać pobliskie osiedla przy jednoczesnym zmniejszeniu kosztów oraz emisji CO2. Ilość dostarczonego ciepła ma postępować przez 8-10 lat, docelowo osiągając 20 gigawatogodzin na rok. Plan przetestowania funkcjonalności projektu zaplanowano na koniec 2022 roku.
Wielki Zderzacz Hadronów przyjazny dla środowiska
Raport środowiskowy opisuje również poprawę efektywności energetycznej projektu High-Luminosity LHC (HL-LHC). Naukowcom w szczególności zależy na tym, aby polepszyć zdolność gromadzenia większych ilości danych na jednostkę zużytej energii.
CERN po raz pierwszy uwzględnił w raporcie nie tylko dane emisji gazów cieplarnianych czy zużycia energii elektrycznej, ale także emisji pośrednich związanych z podróżami służbowymi, dojazdem pracowników do pracy czy cateringiem. Przyszłe działania mają obejmować również prace nad skróceniem łańcuchów dostaw poszczególnych produktów.
Jak pogodzić eksperymenty z ekologią?
CERN (Europejska Organizacja Badań Jądrowych) poprzez działania na rzecz minimalizowania swojego wpływu na środowisko stara się być wzorem do naśladowania dla innych instytucji. Aby uwiarygodnić działania na rzecz środowiska, CERN zobowiązała się w 2019 roku do publikowania informacji na temat swojego śladu środowiskowego co dwa lata.
,, Stworzenie pierwszego publicznego raportu środowiskowego CERN w 2020 roku umożliwiło nam ustanowienie ram raportowania i wyznaczenie konkretnych celów. Ten drugi raport dotyczy zamiany słów w czyn.
Fabiola Gianotti, dyrektor generalna CERN
Co znajduje się w CERN?
CERN to największa i najnowocześniejsza placówka naukowo-badawcza na świecie z siedzibą znajdującą się na przedmieściach Genewy w Szwajcarii. Ośrodek powstał w 1954 roku. Koncentruje on swoje badania wokół cząstek elementarnych. Organizacja stale prowadzi prace nad projektami pozwalającymi odpowiedzieć na pytania związane z budową i funkcjonowaniem Wszechświata. CERN jest przykładem współpracy międzynarodowej, jednoczącej ponad 17 tysięcy ludzi z całego świata, którzy poprzez swoją pracę przesuwają granice nauki i technologii z korzyścią dla wszystkich.
Zobacz także: Fizyka do rewizji? Intrygujące wyniki eksperymentu w CERN, Poszukiwanie par bozonów Higgsa może zmienić fizykę.
źródło: CERN, "Environment Report 2019-2020"
Jedna z części Wielkiego Zderzacza Hadronów w CERN fot. Shutterstock
https://nauka.tvp.pl/57091236/wielki-zd ... kologiczny
Załączniki
Wielki Zderzacz Hadronów będzie bardziej ekologiczny.jpg
ODPOWIEDZ

Wróć do „Wiadomości astronomiczne z internetu”