Jak bezpiecznie obserwować Słońce
: 15 lut 2019, o 17:50
Zanim opiszę cztery najpopularniejsze metody obserwacji Słońca, najpierw kilka bardzo ważnych informacji, z którymi bezwzględnie należy się zapoznać.
Nigdy nie wolno nawet próbować patrzeć przez teleskop na Słońce jeśli nie jest do tego odpowiednio przygotowany i nie ma się wystarczającej wiedzy w tym temacie.
Nigdy nie stosujemy filtrów innych, niż te do tego celu przeznaczone. Filtry przeznaczone do obserwacji Słońca mają tak dobrane parametry filtracji promieni słonecznych, aby zagwarantować naszym oczom stuprocentowe bezpieczeństwo. Inne filtry spełniające swoją prawidłowo rolę do celów przeznaczonych, mogą mieć nieodpowiednią filtrację promień i przepuszczać np. za dużo szkodliwego promieniowania UV. Mogą też niewystarczająco przygasać blask Słońca i narazić nasze oczy na naświetlenie co może skończyć się bardzo nieprzyjemnymi dolegliwościami, a w skrajnych wypadkach pogorszeniem, lub co gorsza utratą wzroku. Wiele nieodpowiednich filtrów może być nieprawidłowo wykonanych i mieć wady w postaci rys, dziurek, pęknięć itp.
Posiadając odpowiedni filtr do obserwacji Słońca należy również zachować dużą czujność. Przede wszystkim należy kontrolować go pod względem wszelkich możliwych uszkodzeń mogących powstać w trakcie nieprawidłowego przechowywania. Jeśli dostrzeżemy jakieś dziury, większe rysy, pęknięcia, lub inne uszkodzenia, filtr będzie wymagał wymiany. Należy upewnić się również czy jest on odpowiednio zamocowany do teleskopu. Podmuch wiatru, czy wstrząs przez trącenie teleskopu może spowodować odpadnięcie filtru i lepiej, aby w tym momencie nasze oczy nie spoglądały na Słońce. Warto również uważać na obudowy filtrów przeznaczonych do danego typu teleskopu. Mogą one być luźne i źle dopasowane. Nigdy niewolno stosować samych filtrów przy okularach teleskopu bądź lornetki. Pod wpływem skupionych promieni słonecznych szybko ulegną stopieniu i zostanie uszkodzone nasze oko. Patrzenie przez lornetkę na Słońce w okularach przyciemnianych to też nierozsądny i bardzo niebezpieczny dla naszych oczu pomysł.
I Obserwacje Słońca przez projekcję okularową.
Pierwsza metoda obserwacji Słońca jest najprostsza i najbezpieczniejsza dla naszych oczu, acz również wymagać będzie dużej czujności od nas. Jest to najtańsza, wręcz darmowa metoda. Polega ona na projekcji okularowej obrazu Słońca na kartkę ustawioną za okularem w odpowiedniej odległości. Wymagać ona będzie dodatkowej osłony rzucającej nam cień na rzutowany obraz na kartce. Przy tej metodzie należy bezwzględnie pamiętać o odpowiednim zabezpieczeniu, lub całkowitym zdemontowaniu szukacza. Przy ustawieniu na Słońce nie jest on nam potrzebny. Wystarczy ustawić teleskop tak, aby jego cień był jak naj mniejszy. Należy tą czynność wykonać dość szybko, aby skupione promienie słoneczne miały jak najkrótszy kontaktu z plastikowymi wewnętrznymi elementami teleskopu i okularu, ponieważ mogą one ulec uszkodzeniu. W skrajnych wypadkach ulegną całkowitemu zniszczeniu.
Tą metodą możemy dostrzec już mały teleskopem bez problemu plamy słoneczne i pochodnie. Obserwować możemy również tranzyty planet i ISS. Zdjęcie z widoczną projekcją okularową tarczy Słońca na kartce papieru. Teleskop SW 10"
II Za pomocą przeznaczonych do tego specjalnych filtrów słonecznych zakładanych na obiektyw teleskopu.
Najbardziej popularny filtr słoneczny to tak zwana folia Baadera ND 5.O Nim przejdziemy dalej ważna informacja. Są dwa rodzaje foli Baadera ND 5.0 przeznaczona do obserwacji wizualnych i folia Baadera ND 3.8 używana wyłącznie do fotografowania Słońca. Nie wolno stosować folii Baadera ND 3.8 do obserwacji wizualnych! Oprócz wymienionej foli Baadera ND 5.0, która będzie wymagać dodatkowej obudowy pozwalającej zamocować ją na obiektywie teleskopu, są różne gotowe szklane filtry. Filtry te w porównaniu do foli Baadera potrafią dość sporo kosztować, i tak naprawdę nic więcej nie wniosą do naszych obserwacji.
Obserwacje tą metodą dzięki możliwości użycia powiększeń pozwolą cieszyć się plamami i ich szczegółami niedostępnymi w pierwszej wyżej omówionej metodzie. Ponadto możemy zaobserwować pochodnie, podziwiać tranzyty i cieszyć się przy dobrym seeingu i w większym teleskopie subtelną granulacją. Należy pamiętać o odpowiednim zabezpieczeniu szukacza, całkowicie go zdemontować, lub wyposażyć w odpowiedni filtr słoneczny. Należy również pamiętać o stabilnym mocowaniu filtra do obudowy teleskopu, by przez wstrząs, lub wiatr nam nie odpadł. Ważne jest również odpowiednie przechowywanie filtru, tak aby nam się nie uszkodził, co by mogło generować niepotrzebne dodatkowe koszta. W tej metodzie dodatkowo możemy próbować użyć różnych filtrów wkręcanych w okular. Szczególnie przydatny może okazać się filtr polaryzacyjny. Zdjęcie wykonane powyższym teleskopem.
III Obserwacje za pomocą teleskopu newtona z wytrawionym lustrem głównym i wtórnym.
Mając do dyspozycji mały teleskop zwierciadlany, możemy go dostosować do obserwacji słonecznych bez potrzeby użycia dodatkowych filtrów na obiektyw. Decydując się na taki zabieg trzeba mieć uwagę na to że nasz teleskop straci swoje poprzednie możliwości obserwacji nocnych i będzie się nadawał tylko do podglądania Słońca.
Osobiście nigdy nie patrzyłem przez taki teleskop i nie wiem jakie daje obrazy, ale zdjęcia z nich wyglądają naprawdę super. Więc i nasze oko nie powinno być zawiedzione, ale żeby było całkowicie bezpieczne, należy zastosować dodatkowo filtr np. księżycowy, lub OIII wkręcany w okular i przede wszystkim prawidłowo wytrawić lustra. Do bliższego zapoznania się z tematem odsyłam tu viewtopic.php?f=2&t=16
Wytrawione lustra
IV Obserwacje za pomocą specjalnych słonecznych teleskopów.
Są to teleskopy przeznaczone wyłącznie do obserwacji naszej dziennej gwizdy z wbudowanymi specjalnymi filtrami, które oprócz zabezpieczenia naszych oczu pozwalają dostrzec szczegóły niedostępne pozostałymi wyżej wymienionymi metodami. Teleskopy te pracują w ściśle określonych długościach fali światła linii H-Alfa 656.3 nm, lub linii K wapnia 393.4 nm emitowanymi przez poszczególne atomy pierwiastków z jakich zbudowane jest Słońce. Pozwalają dostrzec plamy słoneczne, rozbłyski, pochodnie, granulację, protuberancje, ciemniejsze i jaśniejsze obszary wokół plam i nie tylko, oraz inne szczegóły na tarczy słonecznej. Warto przy zakupie zwrócić uwagę na średnicę obiektywu takiego teleskopu. Im większa, niestety i znacznie droższa, tym większe pozwoli w wizualnych obserwacjach użyć powiększenia bez utraty na jakości obrazu.
Nigdy nie wolno nawet próbować patrzeć przez teleskop na Słońce jeśli nie jest do tego odpowiednio przygotowany i nie ma się wystarczającej wiedzy w tym temacie.
Nigdy nie stosujemy filtrów innych, niż te do tego celu przeznaczone. Filtry przeznaczone do obserwacji Słońca mają tak dobrane parametry filtracji promieni słonecznych, aby zagwarantować naszym oczom stuprocentowe bezpieczeństwo. Inne filtry spełniające swoją prawidłowo rolę do celów przeznaczonych, mogą mieć nieodpowiednią filtrację promień i przepuszczać np. za dużo szkodliwego promieniowania UV. Mogą też niewystarczająco przygasać blask Słońca i narazić nasze oczy na naświetlenie co może skończyć się bardzo nieprzyjemnymi dolegliwościami, a w skrajnych wypadkach pogorszeniem, lub co gorsza utratą wzroku. Wiele nieodpowiednich filtrów może być nieprawidłowo wykonanych i mieć wady w postaci rys, dziurek, pęknięć itp.
Posiadając odpowiedni filtr do obserwacji Słońca należy również zachować dużą czujność. Przede wszystkim należy kontrolować go pod względem wszelkich możliwych uszkodzeń mogących powstać w trakcie nieprawidłowego przechowywania. Jeśli dostrzeżemy jakieś dziury, większe rysy, pęknięcia, lub inne uszkodzenia, filtr będzie wymagał wymiany. Należy upewnić się również czy jest on odpowiednio zamocowany do teleskopu. Podmuch wiatru, czy wstrząs przez trącenie teleskopu może spowodować odpadnięcie filtru i lepiej, aby w tym momencie nasze oczy nie spoglądały na Słońce. Warto również uważać na obudowy filtrów przeznaczonych do danego typu teleskopu. Mogą one być luźne i źle dopasowane. Nigdy niewolno stosować samych filtrów przy okularach teleskopu bądź lornetki. Pod wpływem skupionych promieni słonecznych szybko ulegną stopieniu i zostanie uszkodzone nasze oko. Patrzenie przez lornetkę na Słońce w okularach przyciemnianych to też nierozsądny i bardzo niebezpieczny dla naszych oczu pomysł.
I Obserwacje Słońca przez projekcję okularową.
Pierwsza metoda obserwacji Słońca jest najprostsza i najbezpieczniejsza dla naszych oczu, acz również wymagać będzie dużej czujności od nas. Jest to najtańsza, wręcz darmowa metoda. Polega ona na projekcji okularowej obrazu Słońca na kartkę ustawioną za okularem w odpowiedniej odległości. Wymagać ona będzie dodatkowej osłony rzucającej nam cień na rzutowany obraz na kartce. Przy tej metodzie należy bezwzględnie pamiętać o odpowiednim zabezpieczeniu, lub całkowitym zdemontowaniu szukacza. Przy ustawieniu na Słońce nie jest on nam potrzebny. Wystarczy ustawić teleskop tak, aby jego cień był jak naj mniejszy. Należy tą czynność wykonać dość szybko, aby skupione promienie słoneczne miały jak najkrótszy kontaktu z plastikowymi wewnętrznymi elementami teleskopu i okularu, ponieważ mogą one ulec uszkodzeniu. W skrajnych wypadkach ulegną całkowitemu zniszczeniu.
Tą metodą możemy dostrzec już mały teleskopem bez problemu plamy słoneczne i pochodnie. Obserwować możemy również tranzyty planet i ISS. Zdjęcie z widoczną projekcją okularową tarczy Słońca na kartce papieru. Teleskop SW 10"
II Za pomocą przeznaczonych do tego specjalnych filtrów słonecznych zakładanych na obiektyw teleskopu.
Najbardziej popularny filtr słoneczny to tak zwana folia Baadera ND 5.O Nim przejdziemy dalej ważna informacja. Są dwa rodzaje foli Baadera ND 5.0 przeznaczona do obserwacji wizualnych i folia Baadera ND 3.8 używana wyłącznie do fotografowania Słońca. Nie wolno stosować folii Baadera ND 3.8 do obserwacji wizualnych! Oprócz wymienionej foli Baadera ND 5.0, która będzie wymagać dodatkowej obudowy pozwalającej zamocować ją na obiektywie teleskopu, są różne gotowe szklane filtry. Filtry te w porównaniu do foli Baadera potrafią dość sporo kosztować, i tak naprawdę nic więcej nie wniosą do naszych obserwacji.
Obserwacje tą metodą dzięki możliwości użycia powiększeń pozwolą cieszyć się plamami i ich szczegółami niedostępnymi w pierwszej wyżej omówionej metodzie. Ponadto możemy zaobserwować pochodnie, podziwiać tranzyty i cieszyć się przy dobrym seeingu i w większym teleskopie subtelną granulacją. Należy pamiętać o odpowiednim zabezpieczeniu szukacza, całkowicie go zdemontować, lub wyposażyć w odpowiedni filtr słoneczny. Należy również pamiętać o stabilnym mocowaniu filtra do obudowy teleskopu, by przez wstrząs, lub wiatr nam nie odpadł. Ważne jest również odpowiednie przechowywanie filtru, tak aby nam się nie uszkodził, co by mogło generować niepotrzebne dodatkowe koszta. W tej metodzie dodatkowo możemy próbować użyć różnych filtrów wkręcanych w okular. Szczególnie przydatny może okazać się filtr polaryzacyjny. Zdjęcie wykonane powyższym teleskopem.
III Obserwacje za pomocą teleskopu newtona z wytrawionym lustrem głównym i wtórnym.
Mając do dyspozycji mały teleskop zwierciadlany, możemy go dostosować do obserwacji słonecznych bez potrzeby użycia dodatkowych filtrów na obiektyw. Decydując się na taki zabieg trzeba mieć uwagę na to że nasz teleskop straci swoje poprzednie możliwości obserwacji nocnych i będzie się nadawał tylko do podglądania Słońca.
Osobiście nigdy nie patrzyłem przez taki teleskop i nie wiem jakie daje obrazy, ale zdjęcia z nich wyglądają naprawdę super. Więc i nasze oko nie powinno być zawiedzione, ale żeby było całkowicie bezpieczne, należy zastosować dodatkowo filtr np. księżycowy, lub OIII wkręcany w okular i przede wszystkim prawidłowo wytrawić lustra. Do bliższego zapoznania się z tematem odsyłam tu viewtopic.php?f=2&t=16
Wytrawione lustra
IV Obserwacje za pomocą specjalnych słonecznych teleskopów.
Są to teleskopy przeznaczone wyłącznie do obserwacji naszej dziennej gwizdy z wbudowanymi specjalnymi filtrami, które oprócz zabezpieczenia naszych oczu pozwalają dostrzec szczegóły niedostępne pozostałymi wyżej wymienionymi metodami. Teleskopy te pracują w ściśle określonych długościach fali światła linii H-Alfa 656.3 nm, lub linii K wapnia 393.4 nm emitowanymi przez poszczególne atomy pierwiastków z jakich zbudowane jest Słońce. Pozwalają dostrzec plamy słoneczne, rozbłyski, pochodnie, granulację, protuberancje, ciemniejsze i jaśniejsze obszary wokół plam i nie tylko, oraz inne szczegóły na tarczy słonecznej. Warto przy zakupie zwrócić uwagę na średnicę obiektywu takiego teleskopu. Im większa, niestety i znacznie droższa, tym większe pozwoli w wizualnych obserwacjach użyć powiększenia bez utraty na jakości obrazu.