Początki obserwacji plam słonecznych w Polsce.

Awatar użytkownika
tafig
VIP
Posty: 829
Rejestracja: 7 lut 2019, o 20:36
 Polubił: 293 times
 Polubiane: 153 times

Początki obserwacji plam słonecznych w Polsce.

Post autor: tafig »

Obserwacje Słońca należą do jednych z najprostszych pod kilkoma względami. Pierwszym ważnym atutem jest fakt nie zarywania nocy. Innym jest to, że nie potrzeba teleskopu dużych rozmiarów. Mimo tych udogodnień w Polsce ludzie nie kwapią się do obserwacji Słońca. A jak to było kiedyś? Do najstarszych obserwacji Słońca w Polsce należy zaliczyć działalność Jezuitów w Kaliszu, w XVII wieku, oraz obserwacje Jana Heweliusza w Gdańsku. Takie obserwacje podejmowano na początku XX wieku, a także w okresie międzywojenny. Rezultaty opublikowano w Uranii nr 10 z 1925 roku (s. 89-92). Autorem artykułu jest J. Wasiutyński, który prowadził systematyczne obserwacje Słońca polegające na wyznaczaniu liczby Wolfa, rejestracji grup plam w okresie od maja do sierpnia 1925 roku, czyli w maksimum aktywności 16. cyklu. Obserwacje tarczy słonecznej prowadzili również E. Stenz (1924) i M. Łobanow (1926). Największą liczbę obserwacji Słońca (642) w latach 1912 - 1939 przeprowadził A. Wilk. Dzięki PTMA dzisiaj dostępne są w archiwum w wersji elektronicznej. Po drugiej wojnie światowej obserwacje Słońca również odgrywały ważną rolę dla miłośników astronomii, o czym świadczą artykuły M. Mazura i A. Wróblewskiego, zamieszczone w Uranii: 5-6 1946 M. Mazura i 7-8 1951 A. Wróblewskiego. A. Wróblewski w tym tekście opublikował wyniki swoich obserwacji Słońca z lat 1949 – 1950. Jednak przełomową datą dla systematycznych polskich obserwacji Słońca jest rok 1951. Data ta wiąże się z apelem prof. Jana Mergentalera o zorganizowaniu systematycznych, jednolitych i prowadzonych przez większą grupę osób, obserwacji Słońca. Apel został opublikowany w Nr 7-8/1951.


Pozwolicie, że przytoczę te ważne słowa, które zaważyły na dalszej działalności obserwacyjnej Słońca przez polskich miłośników astronomii:

„Istnieje częściowo zrealizowany już projekt, by we Wrocławskim Obserwatorium zorganizować centralę obserwacji słonecznych podobną do tych, jakie istnieją w innych krajach. Dlatego zwracam się z gorącym apelem do miłośników by chcieli wziąć udział w naszych pracach, udział nie tylko przyjemny, ale i pożyteczny, wyrażający się w obserwowaniu Słońca i nadsyłaniu do Wrocławia wyników swoich obserwacji. Na łamach Uranii znajdzie się w przyszłości miejsce dla stałego publikowania tak zebranych obserwacji, po opracowaniu ich we Wrocławskim Obserwatorium.”
J.Mergentaler.jpg
Na zdjęciu: Jan Mergentaler

Potem następuje kilka wskazówek, jak przeprowadzić takie naukowe obserwacje Słońca. Apel ten nie pozostał bez echa, a na wyniki nie musiano długo czekać. Jeszcze w 1951 roku grupa obserwatorów przeprowadziła 382 obserwacje, których wykonawcami byli: W. Lisiak (Poznań), J. Mergentaler (Wrocław), M. Orlicz (Kasprowy Wierch), K Sałasiński. W 1953 systematyczne obserwacje Słońca wykonywało już 12 obserwatorów. Najaktywniejszym obserwatorem w tym czasie i przez jeszcze wiele lat był A. Barbacki z Nowego Sącza, wykorzystujący w ciągu roku 300 dni obserwacyjnych. Należy dodać, że w latach 1952 - 1961 wykonał 2931 obserwacji. Drugim z aktywniejszych obserwatorów był wspomniany już A. Wróblewski. 7 kwietnia 1956 roku odbył się I Zjazd Obserwatorów Słońca. Następne zjazdy były się w latach 1960 i 1962. Na powstanie sekcji trzeba było poczekać jeszcze ponad 10 lat.

Wykorzystano materiały udostępnione przez J.W Kosiński
Właściciel i administrator forum i strony SOS PTMA.
Koordynator Sekcji Obserwacji Słońca PTMA do końca 2023 roku
TN 114 x 900 z wytrawionymi lustrami okular UWA 9mm
TN 200 x 1000
ODPOWIEDZ

Wróć do „Artykuły SOS PTMA”