Obserwacja Księżyca.

[SPUNTI]

Obserwacja Księżyca.
Księżyc jako ciało niebieskie jest najłatwiejszym obiektem nie tylko do podziwiania jego ukształtowanie powierzchni głownie wykonują to amatorzy astronomii i miłośnicy astrofotografii. Natomiast astronomowie zawodowi jego obserwacje wykonują pod względem naukowym, analogowo niektóre z nich ich metody przenoszą do obserwacji planet i ich księżyców. Tylko dla przykładu przypomnę zjawiska w układzie jasnych księżyców Jowisza chowanie się w cień czy tranzyty są kopalnia wiedzy parametrów ich orbit. Księżyc jest od Ziemi oddalony 1,3 sekundy świetlnej znajduje się najbliżej z Ziemi nie licząc bardzo bliskich przelatujących innych obiektów typu asteroid, komet itp. W sumie i amatorzy obserwacji naszego Księżyca mogą również dla potrzeb nauki wykonywać takie obserwacje jak zakrycia gwiazd przez jego tarczę dysponując już nawet niewielkim teleskop i z dokładną służbę czasu. Takim drugim procesem naukowym bardziej sprawiający trudności ale w zasięgu miłośnika astronomii podczas obserwacji terenu powierzchni może dokonywać pomiaru wysokości szczytów górskich. Dokonanie tego typu obserwacji zapewne nie jest łatwa ale jest możliwa kiedy dysponujemy teleskopem o średnicy lustra 8’’ lub większa. Tutaj możemy wykorzystać wykonania obserwacji metodą fotograficzną. Znają całkowite kątowe pole widzenia sprzętu i parametry fotografii dokonujemy dokładny pomiar długości wybranego cienia szczytu górskiego. Najdokładniejszy pomiar uzyskujemy w centrum tarczy księżycowej inne położenia to rzuty perspektywiczne wynikające z jego kulistego globu. Dokonując pomiaru w milimetrach ze wykonanego zdjęcia musimy przyjąć parametr układu odniesienia. Na fotografii najlepiej zaznaczy dwa punktu szczególne i odczytać z duża dokładnością odległość wzajemna od nich w milimetrach. Znając w momencie czasu dokładną odległość i powiększenie obrazu obliczymy z łatwością odległość kątowa w jakiej się znajdują dwa uprzednio zaznaczone punkty. Teraz dokonujemy drugi bardzo dokładny pomiar mianowicie wybrany szczyt. Za nim tworzy się cień odczytujemy jego wartość. Znając w tym niewielkim obszarze zdjęcia rozdzielczość kątową już bez kłopotów przeliczymy długość cienia w kilometrach. Następny pomiar jaki powinien być dokonany to odległość kątowa od szczytu do terminatora (pomiar prostopadły). Wówczas dowiemy się na jakiej wysokości na tamtejszym horyzontem względem szczytu znajduje się Słońce. Teraz z prostej funkcji trygonometrycznej wyznaczymy wysokość szczytu górskiego na powierzchni Księżyca. Liczenie wysokości szczytów górskich nie należy do łatwych ale jeśli dokonamy w to sposób dokładny zapewne przysłużymy się sporo nauce. Najbardziej taką wzorowa obserwację każdy miłośnik astronomii może wykonać dokonując pomiar wysokości góry Pico znajdujący się na obszarze morza Deszczów jako samotny szczyt wysunięty od masywu górskiego Alp. Pico dokładnie widoczna jest w okularze teleskopu rzucający cień na spokojny powierzchniowy obszar Morza Deszczów. Wykonane teleskopowe pomiary wykazują, że jej szczyt wznosi się na wysokość 2400 metrów (-/+110 metrów). Każdy może spróbować dokonać jej pomiarów w 7,2 i 22,1 dobie po nowiu. Najbardziej w tym czasie rzucany jest na powierzchnię kontrastowy cień. Nadmienię jedynie, że już Galileusz podejmował próby określenia nierówności terenu powierzchni Księżyca. Oczywiście sprzętem i pomiarami jakie na tamte czasy dysponował określamy jako prymitywne. Niemniej jednak nie umniejsza jego dokonywań pomiarów, jego prób czysto naukowych. Jeszcze ciekawe dane Morze Deszczów w czasie pełni Księżyca obserwowany z powierzchni Ziemi (384403 km) ma rozmiar kątowy 9,8 minut, Morze Przesileń ok. 5 minut natomiast krater Kopernik 53 sekundy łuku.